Pasażerka (1963)

Pasażerka to film Andrzeja Munka i Witolda Lesiewicza z 1963 roku. Jest to adaptacja słuchowiska Zofii Posmysz pod tym samym tytułem. Film opowiada historię Lizy Kretschmer, niemieckiej strażniczki w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau, która podczas rejsu transatlantyckiego spotyka swoją dawną ofiarę, Martę.

Akcja filmu rozpoczyna się w 1962 roku. Liza i jej mąż, Walter, wracają do Europy po kilkuletniej podróży po Ameryce Południowej. Na pokładzie statku Liza dostrzega kobietę, która przypomina jej Martę. Początkowo nie jest pewna, czy to rzeczywiście ona, ale wraz z upływem czasu wspomnienia z przeszłości zaczynają napływać do jej świadomości.

Liza i Marta poznały się w Auschwitz-Birkenau w 1942 roku. Marta była młodą Polką, która została uwięziona w obozie za działalność konspiracyjną. Liza została przydzielona do jej komanda jako nadzorczyni. Marta była dumną i niepokorną kobietą, co nie podobało się Lizie. Ta postanowiła za wszelką cenę złamać więźniarkę, czyniąc z niej idealną niewolnicę.

Liza wykorzystała uczucie, jakim Marta darzyła swojego narzeczonego, by ją zastraszyć. Groziła jej, że jeśli nie będzie posłuszna, jej narzeczony zostanie stracony. Marta nie poddała się jednak presji. W akcie desperacji próbowała uciec z obozu, ale została schwytana i skazana na karę śmierci.

Liza była przekonana, że Marta zginęła w Auschwitz-Birkenau. Jednak teraz, gdy widzi ją na pokładzie statku, wie, że musi stawić czoła swojej przeszłości.

Liza i Marta spotykają się po raz pierwszy od czasu wojny. Liza jest przerażona i zażenowana. Nie wie, jak ma zareagować. Marta natomiast jest zimna i obojętna. Nie chce rozmawiać z Lizą i nie chce jej słuchać.

Liza próbuje się zbliżyć do Marty, ale ta odrzuca jej próby. Marta nie chce wybaczyć Lizie jej zbrodni.

Liza jest załamana. Nie może pogodzić się z tym, że Marta ją nienawidzi. Zaczyna się zastanawiać, czy kiedykolwiek będzie w stanie odpokutować za swoje czyny.

Pasażerka to film o trudnej do pogodzenia przeszłości. To opowieść o winie, odkupieniu i o tym, jak trudno jest żyć z tym, co się zrobiło.

Film został zrealizowany w czarno-białej technice, co podkreśla jego dramatyzm. Reżyseria Munka jest sugestywna i pełna napięcia.

Oto kilka dodatkowych informacji o filmie:

• Film został nakręcony w 1961 roku, ale jego premiera odbyła się dopiero w 1963 roku. Powodem tego był tragiczny wypadek samochodowy, w którym zginął Andrzej Munk.
• Film został nagrodzony na wielu międzynarodowych festiwalach filmowych, m.in. na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie.
• Film jest uważany za jeden z najważniejszych polskich filmów wojennych.

Wnioski

Pasażerka to film, który porusza ważne i uniwersalne tematy. To film, który warto zobaczyć, aby zastanowić się nad swoją własną przeszłością i tym, jak nasze czyny wpływają na innych.