Kosmos / Cosmos (2015)

Kosmos Andrzeja Żuławskiego: testament artysty w formie zabawnej farsy

W 2015 roku Andrzej Żuławski, jeden z najwybitniejszych polskich reżyserów, nakręcił swój ostatni film, będący adaptacją powieści Witolda Gombrowicza pod tym samym tytułem. Kosmos to dzieło wyjątkowe, które łączy w sobie elementy komedii, dramatu i thrillera. Jest to także testament artystyczny Żuławskiego, w którym reżyser zawarł swoje najgłębsze przemyślenia na temat sztuki i życia.

Akcja filmu rozgrywa się w zachodniej Europie, a nie w Zakopanem, jak w powieści Gombrowicza. Bohaterami są dwaj przyjaciele, Witold i Fuchs, którzy postanawiają spędzić kilka dni w pensjonacie prowadzonym przez ekscentryczną rodzinę. Już na początku filmu dochodzi do niepokojących wydarzeń. Witold znajduje w lesie powieszonego wróbla, a Fuchsowi wydaje się, że widzi, jak służąca pani Wojtysowej, właścicielki pensjonatu, ma zdeformowane usta.

Te wydarzenia wywołują w Witoldzie szereg lęków i obsesji. Zaczynają mu się śnić koszmary, a w jego umyśle rodzą się przerażające wizje. Fuchs stara się pomóc przyjacielowi, ale jego próby nie przynoszą skutku. Witold pogrąża się w coraz większym szaleństwie.

W filmie Żuławskiego obecne są wszystkie najważniejsze motywy z powieści Gombrowicza. Oprócz lęku i obawy przed nieznanym, reżyser porusza także tematy tożsamości, odmienności i roli sztuki w życiu człowieka.

Żuławski przenosi akcję powieści do współczesności, ale zachowuje jej oryginalny klimat. Film jest pełen charakterystycznego dla reżysera absurdu i czarnego humoru. Jednocześnie porusza ważne tematy, które są aktualne do dziś.

Kosmos jest filmem, który z pewnością nie pozostawi nikogo obojętnym. Jest to dzieło pełne sprzeczności, które nie daje się łatwo zaszufladkować. To film, który wymaga od widza zaangażowania i przemyśleń.

Oto kilka szczegółów, na które warto zwrócić uwagę podczas oglądania filmu:

• Uzupełnienie wątków z powieści Gombrowicza. Żuławski uzupełnia niektóre wątki z powieści, które zostały pominięte w filmie. Na przykład w powieści nie ma postaci pani Wojtysowej, natomiast w filmie jest ona jedną z głównych bohaterek.
• Zmiana zakończenia. Żuławski zmienia zakończenie powieści, które w filmie jest bardziej otwarte i pozostawia widzowi możliwość własnej interpretacji.
• Użycie środków wyrazu filmowego. Żuławski wykorzystuje w filmie charakterystyczne dla siebie środki wyrazu filmowego, takie jak dynamiczna kamera, wyraziste zdjęcia i oszczędny dialog.

Kosmos to film, który warto obejrzeć, aby poznać ostatnie dzieło jednego z najwybitniejszych polskich reżyserów. To film, który jest zabawny, ale także poruszający i refleksyjny. To film, który na długo pozostanie w pamięci.