Amadeusz / Amadeus (1984)

Film „Amadeusz” to niezwykła podróż w świat muzyki, szaleństwa i morderstwa, ukazująca nieposkromioną namiętność do sztuki dwóch wybitnych kompozytorów. Reżyser Miloš Forman, we współpracy z autorem sztuki Peterem Shafferem, stworzył film, który zgodnie z ich słowami jest „fantazją zainspirowaną życiem i tajemniczą śmiercią Mozarta”. To dramatyczna opowieść o rywalizacji między geniuszem a zazdrością, ukazująca tragiczne losy dwóch artystów – Wolfganga Amadeusza Mozarta i Antonio Salieriego.

Akcja filmu rozpoczyna się w chwilach, gdy starzejący się i schorowany Salieri (F. Murray Abraham) próbuje popełnić samobójstwo, jednak bezskutecznie. W trakcie rekonwalescencji w szpitalu psychiatrycznym opowiada swoją historię młodemu księdzu. Salieri, nadworny kompozytor cesarza Austrii Józefa II, podziwia talent Mozarta (Tom Hulce), ale jednocześnie płonie z zazdrości. Widząc, jak Bóg obdarzył Mozarta boskim talentem, Salieri czuje się poniżony i zaniepokojony tym, że mężczyzna o tak skandalicznym życiu może być nosicielem takiego geniuszu.

Salieri, głęboko wierzący, uważa muzykę Mozarta za boską, idealną w swojej prostocie i lekkości. Jednak w jego sercu rodzi się chorobliwa zazdrość i nienawiść do Boga, który wybrał Mozarta, według niego, jako swojego instrumentu. Postanawia się zemścić na Bogu, a przede wszystkim na Mozartcie. Tworzy przebiegły plan, mający na celu pogrążenie Mozarta i pozbawienie go życia. Jednak aby zrealizować swoje mroczne zamiary, Salieri musi najpierw zyskać zaufanie i łaskę Mozarta, który nie jest łatwym partnerem ze względu na swój rozwiązły tryb życia.

Film ukazuje tragiczną historię dwóch ludzi, których losy splatają się w kontekście nieokiełznanej pasji do muzyki. Salieri, pomimo swojej wierzeniowej postawy, nie jest w stanie pogodzić się z faktem, że nie został obdarzony takim talentem jak Mozart. Udając przyjaciela, w rzeczywistości gardzi Mozarem, zazdroszcząc mu sukcesów i sławy. Cała jego egzystencja staje się walką z własnym przeznaczeniem, w którym szaleństwo, zazdrość i nienawiść miesza się z miłością do muzyki.

W filmie pojawia się młody, utalentowany Mozart, który swoją obecnością drażni Salieriego. Konflikt między nimi staje się sercem dramatu, a jednocześnie okazją do ukazania piękna i straszliwości boskiego talentu. Salieri, postrzegając siebie jako moralnego i pobożnego człowieka, czuje, że został zlekceważony przez samego Boga. Ta niesprawiedliwość staje się dla niego nie do zniesienia, prowadząc go na skraj obsesyjnej nienawiści.

Opowieść o życiu i twórczości Mozarta splata się z psychologicznym portretem Salieriego, człowieka zmagającego się z własnymi demonami. W miarę jak historia rozwija się, widzowie są świadkami nie tylko muzycznego geniuszu Mozarta, ale także tragicznej destrukcji Salieriego, który zatracając się w zazdrości i nienawiści, zaczyna upatrywać winy za swoje niepowodzenia w Boskich wyrokach.

Film „Amadeusz” nie tylko prezentuje wybitne kreacje aktorskie, zwłaszcza F. Murraya Abrahama i Toma Hulce’a, ale także doskonale oddaje klimat epoki, w której rozgrywają się dramatyczne wydarzenia. Widowisko pełne jest niezapomnianych scen muzycznych, którym towarzyszy wspaniała ścieżka dźwiękowa skomponowana przez samego Mozarta. Otrzymało ono osiem Oscarów, w tym za najlepszy film, co świadczy o uznaniu zarówno wśród krytyków, jak i widzów.

Podsumowując, „Amadeusz” to nie tylko film o życiu i śmierci Mozarta, ale również o zmaganiach ludzkiej duszy z własnymi słabościami. To fascynujące spojrzenie na świat sztuki, zazdrości i pasji, której głównymi bohaterami są dwaj niezwykli kompozytorzy. Poprzez misternie splecioną fabułę, film ukazuje piękno i okrucieństwo boskiego talentu oraz cenę, jaką płacą ci, którzy pragną osiągnąć doskonałość w sztuce.