Solaris / Solyaris (1971)

Solaris (1971) to film science fiction Andrieja Tarkowskiego, luźno oparty na powieści Stanisława Lema o tym samym tytule. Film opowiada o Krisie Kelvinie, psychologu, który zostaje wysłany na stację kosmiczną krążącą wokół planety Solaris, aby zbadać niepokojące zachowanie jej załogi. Na miejscu odkrywa, że planeta ma niezwykłą właściwość: może materializować wspomnienia i pragnienia ludzi.

Fabuła filmu rozpoczyna się w roku 2019. Kris Kelvin, były astronauta, otrzymuje od swojego mentora, doktora Gibariana, zaproszenie na stację kosmiczną Solaris. Kelvin niechętnie przyjmuje zaproszenie, ponieważ nie chce wspominać o swojej zmarłej żonie, Hari. Mimo to decyduje się na podróż, aby sprawdzić, co stało się z załogą stacji.

Gdy Kelvin dociera na stację, odkrywa, że jeden z członków załogi, Snaut, nie żyje. Pozostali członkowie załogi, Sartorius i Berton, zachowują się bardzo dziwnie. Sartorius jest przekonany, że planeta Solaris jest żywą istotą, która próbuje się z nim skontaktować. Berton natomiast jest pogrążony w depresji i nie potrafi poradzić sobie z odtworzeniem swojej żony, która również zginęła.

Kelvin stopniowo odkrywa, że planeta Solaris ma niezwykłą właściwość: może materializować wspomnienia i pragnienia ludzi. Na stacji pojawiają się więc postacie, które były dla Kelvina ważne, ale które już nie żyją. Hari, jego zmarła żona, jest jedną z tych postaci.

Kelvin początkowo jest przerażony i nie potrafi zrozumieć, co się dzieje. Z czasem jednak zaczyna nawiązywać z Hari relację. Hari jest dla niego źródłem miłości, zrozumienia i pocieszenia. Kelvin zaczyna wątpić, czy Hari jest tylko wytworem wyobraźni, czy też prawdziwą istotą.

Film Solaris jest dziełem o głębokiej wymowie filozoficznej. Tarkowski porusza w nim tematy związane z naturą rzeczywistości, relacjami między ludźmi a technologią oraz ludzką psychiką.

Analiza filmu

Film Solaris można podzielić na dwie części. Pierwsza część to wprowadzenie do fabuły i przedstawienie postaci. Druga część to rozwinięcie wątku głównego, czyli spotkania Kelvina z Hari.

Pierwsza część filmu jest utrzymana w dość stonowanym i melancholijnym tonie. Tarkowski skupia się na budowaniu atmosfery tajemniczości i niepokoju. Zdjęcia są oszczędne i skupiają się na ukazaniu zimnej i nieprzyjaznej natury planety Solaris.

Druga część filmu jest bardziej dynamiczna i emocjonalna. Tarkowski skupia się na relacji między Kelvinem a Hari. Ich związek jest pełny namiętności, miłości i cierpienia. Tarkowski w sposób subtelny i poruszający pokazuje, jak relacja między dwojgiem ludzi może być wystawiona na próbę przez nieznane i nieprzewidywalne siły.

Ocena filmu

Solaris to film, który pozostawia w widzu wiele pytań bez odpowiedzi. Tarkowski nie daje łatwych odpowiedzi na tematy, które porusza. Jego film to zaproszenie do refleksji nad naturą rzeczywistości, relacjami między ludźmi a technologią oraz ludzką psychiką.

Film Solaris jest uznawany za jedno z najważniejszych dzieł science fiction w historii kina. Tarkowski stworzył film, który jest nie tylko wizualnie zachwycający, ale też głęboko poruszający.

Ciekawostki

• Film Solaris był kręcony w ZSRR i Japonii.
• Film został nagrodzony Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji w 1972 roku.
• Film został nakręcony w czarno-białej technice.

Podsumowanie

Solaris to film, który warto obejrzeć, nawet jeśli nie jest się fanem science fiction. Film jest dziełem o głębokiej wymowie filozoficznej, które pozostawia w widzu wiele pytań bez odpowiedzi.