Zeszłego roku w Marienbadzie / L’année dernière à Marienbad (1961)

Zeszłego roku w Marienbadzie to surrealistyczny film z 1961 roku w reżyserii Alaina Resnais, według scenariusza Alaina Robbe-Grilleta. Film opowiada o nieznajomym mężczyźnie, który próbuje przekonać zamężną kobietę do wspólnej ucieczki. Kobieta jednak nie pamięta romansu, który wybuchł między nimi rok wcześniej.

Akcja filmu rozgrywa się w ogromnym, nieco staroświeckim luksusowym hotelu. Eleganckie panie i dostojni panowie spędzają tu czas na dworskich: grach, salonowej konwersacji i słuchaniu muzyki. Wśród nich znajduje się troje głównych bohaterów:

• Nieznajomy mężczyzna, mówiący włoskim akcentem, przekonuje kobietę, że spotkali się już rok temu, w innym równie ekskluzywnym hotelu i wyznali sobie miłość. Kobieta obiecała mu wówczas, że odejdzie od męża i rozpocznie wraz z nim nowe życie.
• Kobieta zaprzecza jednak wszystkiemu, kwestionuje nawet dowód w postaci zrobionej wtedy przez mężczyznę fotografii. Stopniowo jednak zaczyna z większą uwagą wsłuchiwać się w argumenty mężczyzny.
• Mąż kobiety, początkowo nieświadomy sytuacji, stopniowo zaczyna podejrzewać, że jego żona planuje go opuścić.

Film jest utrzymany w konwencji neorealizmu psychologicznego. Narracja jest nielinearna, a akcja często wraca do przeszłości. W filmie pojawiają się liczne motywy surrealistyczne, takie jak:

• Labirynt – hotel, w którym rozgrywa się akcja, jest pełen korytarzy i schodów, które sprawiają, że bohaterowie często gubią się i nie potrafią znaleźć właściwego kierunku.
• Widmo – w filmie pojawiają się liczne postacie, które wydają się być duchami lub złudzeniami.
• Śmierć – film jest pełen symboli śmierci, takich jak motyw trumny lub obrazu przedstawiającego martwą kobietę.

Zeszłego roku w Marienbadzie to film trudny do interpretacji. Można go odczytywać na wiele sposobów, między innymi jako:

• Opowieść o miłości, która nie może się spełnić.
• Metaforę ludzkiej pamięci i jej niepewności.
• Refleksję nad naturą czasu i rzeczywistości.

Film został bardzo dobrze przyjęty przez krytykę i odniósł duży sukces komercyjny. Został nominowany do Złotego Lwa na 21. MFF w Wenecji, a Delphine Seyrig otrzymała za swoją rolę Puchar Volpiego dla najlepszej aktorki.

Oto kilka dodatkowych szczegółów, które można uwzględnić w opisie filmu:

• Film kręcono w Monachium i Oranienburgu.
• Muzyka do filmu została skomponowana przez Francisa Seyriga, męża Delphine Seyrig.
• Film został nakręcony w technice 35 mm.

Oto przykładowa interpretacja filmu:

Zeszłego roku w Marienbadzie można odczytywać jako opowieść o miłości, która nie może się spełnić. Mężczyzna i kobieta są przyciągani do siebie, ale ich uczucie jest skazane na niepowodzenie. Kobieta jest związana z mężem, a mężczyzna jest tajemniczym przybyszem, którego przeszłość jest pełna niejasności.

Film można również odczytywać jako metaforę ludzkiej pamięci i jej niepewności. Kobieta nie pamięta romansu z mężczyzną, co może oznaczać, że nigdy się on nie odbył. A może jej wspomnienia są jedynie iluzją?

Ostatecznie interpretacja filmu zależy od indywidualnego widza. Film jest dziełem sztuki, które pozostawia wiele miejsca na refleksję.