Maratończyk / Marathon Man (1976)

„Maratończyk,” z reżyserią Johna Schlesingera, to porywający thriller z 1976 roku, w którym świat szpiegowski splata się z historią pełną napięcia. Doc Levy (Roy Scheider), agent amerykański, ściga nazistowskiego zbrodniarza wojennego, Szella (Laurence Olivier). Gdy Szell oskarża Levya o kradzież cennego skarbu, opuszcza swoją kryjówkę w Ameryce Południowej i kieruje się do Nowego Jorku.

W trakcie dochodzenia Szell porywa brata Levya, studenta historii (Dustin Hoffman), wprowadzając widza w wir brutalnej intrygi kryminalnej. Szell, nie tylko zbrodniarz, ale także były dentysta z obozu koncentracyjnego, stosuje sadystyczne metody, by wydobyć z niewinnego chłopaka informacje o ukrytym skarbie. To punkt, w którym rozpoczyna się fascynujący maraton psychologiczny, gdzie ofiara zamienia się w oprawcę, a granice między dobrem a złem zaczynają się zacierać.

Roy Scheider, w roli Levya, wciela się w postać tajnego agenta z przekonującym zaangażowaniem, konfrontującego się nie tylko z groźnym przeciwnikiem, lecz także ze swoimi własnymi demonami. Laurence Olivier, jako niezapomniany Szell, prezentuje postać nazistowskiego oprawcy z chłodnym, bezlitosnym spojrzeniem, emanującym zarazem inteligencją i niebezpieczeństwem.

Film zyskuje uznanie nie tylko dzięki doskonałym aktorstwom, ale również dzięki biegłemu prowadzeniu narracji przez Johna Schlesingera. Reżyser zręcznie balansuje między elementami szpiegowskiego thrillera a psychologicznego dramatu, tworząc dzieło, które wciąga od pierwszych chwil i trzyma w napięciu aż do zaskakującego zakończenia.

„Maratończyk” nie tylko opowiada historię pościgu za nazistowskim zbrodniarzem, ale także penetruje głęboko ludzką psychikę i moralność w obliczu skrajnych sytuacji. Dustin Hoffman jako młody student historii perfekcyjnie oddaje desperację i siłę charakteru w starciu z bezwzględnym Szellem. Każda scena ukazuje, jak bohaterowie rozwijają się, a ich relacje nabierają nowych, nieoczekiwanych odcieni.

Scenariusz oparty na powieści Williama Goldmana wypełniony jest zwrotami akcji i nieprzewidywalnymi momentami, co utrzymuje widza w ciągłym napięciu. Zręczne połączenie suspensu, inteligentnej fabuły i znakomitych aktorskich kreacji sprawia, że „Maratończyk” zachowuje swoją wartość rozrywkową nawet po latach od premiery.

Należy zwrócić uwagę na doskonałą oprawę audiowizualną produkcji. Michael Small stworzył ścieżkę dźwiękową doskonale podkreślającą napięcie i atmosferę filmu. Zdjęcia ukazujące zakamarki Nowego Jorku nadają produkcji autentyczności i surowości, co kontrastuje z psychologiczną głębią postaci.

„Maratończyk” to nie tylko klasyk gatunku sensacyjnego, ale także arcydzieło, które przetrwało próbę czasu. Zbliżając się do pięćdziesiątej rocznicy premiery, film nadal stanowi intensywne doświadczenie, utrzymując aktualność i wpływ na kolejne pokolenia kinomanów. John Schlesinger stworzył arcydzieło, które nie tylko bawi i trzyma w napięciu, ale także skłania do refleksji nad ludzkimi instynktami i wyborami w obliczu ekstremalnych sytuacji. „Maratończyk” to film, który zasługuje na miejsce w panteonie klasyki światowego kina.