Rejs (1970)

W 1970 roku Marek Piwowski wkraczał na scenę reżyserską z filmem „Rejs”, komediową satyrą o eksperymentalnym charakterze, utrzymaną w tonie groteski. Narracja filmu rozwija się na statku wycieczkowym, podążając wśród Wisły, gdzie centralną postacią jest gapowicz, zagrany przez Stanisława Tyma. Kapitan statku (Ryszard Pietruski) mylnie identyfikuje go jako instruktora kulturalno-oświatowego, co staje się impulsem do serii absurdalnych miniscenek rejestrowanych metodą paradokumentalną.

Film przedstawia skromną historię rejsu statku wycieczkowego oraz roli gapowicza, który przypadkowo staje się inicjatorem różnych wydarzeń na pokładzie. Wcielając się w postać instruktora kulturalno-oświatowego, gapowicz zorganizuje zebrania, przeprowadzi wybory rady rejsu, a także rozkręci rozmaite konkursy i gry. Kulminacyjnym momentem staje się przygotowanie wielkiego balu ku czci kapitana.

Piwowski, w swoim debiutanckim filmie, prezentuje nie tylko historię statku wycieczkowego, ale także obraz społeczności poddanej manipulacjom i absurdalnym sytuacjom. Gapowicz przejmuje kontrolę nad pasażerami, wprowadzając chaos i uwydatniając różnorodność ich charakterów. W obsadzie filmowej, obok doświadczonych aktorów, pojawiają się również amatorzy o wyjątkowych cechach, dodając autentyczności i specyficznego kolorytu całemu przedsięwzięciu.

„Rejs” nie tylko dostarcza rozrywki jako komedia, ale również ukazuje społeczność komunikującą się poprzez nowomowę, ulegającą manipulacjom i narzucanym stereotypom. Na statku, izolowanym od reszty świata, pasażerowie wybierają radę rejsu, ustalają regulaminy, śpiewają, spierają się, tworząc społeczność zniewoloną absurdalnymi rozgrywkami. Statek na Wiśle staje się metaforą kraju, choć film unika bezpośrednich odniesień politycznych.

W „Rejsie” polityka nie jest głównym tematem; zamiast tego, film eksploruje absurdy codziennego życia i dynamikę społeczności, tworząc uniwersalny obraz ludzkich zachowań i relacji społecznych. Poprzez improwizowane sceny, paradokumentalny styl rejestracji i unikalne ukazanie absurdów, Marek Piwowski stworzył dzieło, które mimo swojej prostoty, zyskało uznanie jako jedno z kluczowych osiągnięć w polskiej kinematografii.