Kanał (1956) – film Andrzeja Wajdy, opowiadający o ostatnich godzinach życia żołnierzy Armii Krajowej, walczących w Powstaniu Warszawskim. Obraz, który jest uważany za początek polskiej szkoły filmowej, został zrealizowany na podstawie opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego.
Akcja filmu rozpoczyna się 25 września 1944 roku, w 56. dniu Powstania Warszawskiego. W tym czasie zdziesiątkowany w walkach oddział porucznika Zadry, dowodzony przez Wieńczysława Glińskiego, podejmuje nieudaną próbę przebicia się przez stanowiska niemieckie. Oddział zostaje okrążony i otoczony ogniem.
W obliczu klęski, Zadra postanawia przeprowadzić ewakuację swoich żołnierzy przez kanały ściekowe. Jedyna droga, która prowadzi do Śródmieścia, jest długa i niebezpieczna. W wąskich, ciemnych tunelach, wypełnionych błotem i fetorem, żołnierze muszą stawić czoła wielu wyzwaniom.
W czasie wędrówki przez kanały, powstańcy stopniowo tracą nadzieję na przeżycie. Zmęczenie, głód i strach sprawiają, że ich morale spada. Dodatkowo, oddziałowi zaczynają doskwierać choroby i rany.
W końcu, po wielu godzinach wędrówki, oddział dociera do Śródmieścia. Jednakże, powstanie już się zakończyło, a Niemcy kontrolują całe miasto. Żołnierze Zadry są zmuszeni do poddania się.
Kanał jest filmem opartym na realnych wydarzeniach. Obraz przedstawia tragiczną historię powstańców, którzy walczyli o wolność swojej ojczyzny. Film jest jednak pozbawiony patosu i gloryfikowania bohaterstwa. Wajda pokazuje, że powstanie nie było łatwym i zwycięskim zrywem, ale krwawą i bezsensowną tragedią.
Film został zrealizowany w realistycznym stylu. Wajda wykorzystał naturalne światło, aby podkreślić ponury i przygnębiający klimat filmu. Obraz jest również bogaty w symbole. Kanały ściekowe są metaforą koszmaru, który przeżywali powstańcy.
Kanał był pierwszym po wojnie filmem o Powstaniu Warszawskim. Obraz spotkał się z pozytywnym przyjęciem w Europie, ale w Polsce początkowo został źle odebrany. Krytykowano Wajdę za to, że nie stworzył laurkowego obrazu powstańców. Dopiero Nagroda Specjalna Jury na MFF w Cannes w 1957 roku, przyznana ex aequo z filmem „Siódma pieczęć” Ingmara Bergmana, przyczyniła się do zmiany opinii o filmie w Polsce.
Kanał jest uważany za jeden z najważniejszych filmów w historii polskiego kina. Obraz jest poruszającym i realistycznym portretem Powstania Warszawskiego. Film Wajdy to świadectwo tragicznych wydarzeń, które na zawsze zapisały się w polskiej historii.
Oto kilka dodatkowych informacji o filmie:
Kanał to film, który warto zobaczyć, aby poznać historię Powstania Warszawskiego. Obraz jest poruszającym i realistycznym portretem tragicznych wydarzeń, które na zawsze zapisały się w polskiej historii.
| reżyseria | Andrzej Wajda |
| scenariusz | Jerzy Stefan Stawiński |
| gatunek | Dramat, Wojenny |
| produkcja | Polska |
| premiera | 20 kwietnia 1957 (Światowa i polska premiera kinowa) |
| na podstawie | Jerzy Stefan Stawiński (opowiadanie) |
| studio | Zespół Filmowy "Kadr" |
| tytuł oryg. | Kanał |
| inne tytuły | The Sewer (alternatywna pisownia) Miedzynarodowe They Loved Life Miedzynarodowe Kanal USA Kanal Wielka Brytania |
| Aktor | Postać |
|---|---|
| Teresa Iżewska | Łączniczka "Stokrotka" |
| Tadeusz Janczar | Podchorąży Jacek "Korab", dowódca plutonu |
| Emil Karewicz | Porucznik "Mądry", zastępca "Zadry" |
| Wieńczysław Gliński | Porucznik "Zadra", dowódca kompanii |
| Vladek Sheybal | Kompozytor Michał |
| Tadeusz Gwiazdowski | Sierżant "Kula", szef kompanii |
| Stanisław Mikulski | "Smukły", zastępca "Koraba" |
| Teresa Berezowska | Łączniczka Halinka |
| Adam Pawlikowski | Niemiec przy wylocie kanału |
| Maciej Maciejewski | Porucznik "Gustaw" |
| Ewa Wiśniewska | Dziewczyna podająca wodę powstańcom |
| Władysław Kowalski | Polski żołnierz |
| Maria Kretz | Kobieta z urwaną nogą |
| Jan Englert | "Zefir" |
| Kazimierz Dejunowicz | Kapitan "Zabawa" |
| Zofia Lindorfówna | Kobieta szukająca córki |
| Zdzisław Leśniak | "Mały" |
| Janina Jabłonowska | Kobieta |
| Tomasz Witt | Powstaniec |
| Kazimierz Kutz | Powstaniec w kanale |
| Ryszard Filipski | Mężczyzna w studzience |
| Tadeusz Ross | Powstaniec |
| Włodzimierz Bednarski | Powstaniec |
| Zenon Dądajewski | Powstaniec |
| Andrzej Mirecki | Powstaniec |
| Jerzy Molga | Powstaniec |
| Roman Polański | Półnagi powstaniec zepchnięty do kanału |
| Ryszard Ronczewski | Powstaniec |
| Tadeusz Łomnicki | |
| Witold Grabowski | Powstaniec |
Kanał (1956) to film wojenny w reżyserii Andrzeja Wajdy, opowiadający o tragicznej próbie przedostania się oddziału żołnierzy Armii Krajowej do walczącego Śródmieścia w ostatnich dniach Powstania Warszawskiego.
Akcja filmu rozpoczyna się 25 września 1944 roku, kiedy to oddział porucznika Zadry (Wieńczysław Gliński) zostaje otoczony przez Niemców na Mokotowie. Po nieudanej próbie przebicia się przez stanowiska wroga, żołnierze otrzymują rozkaz przedostania się do Śródmieścia podziemnymi kanałami.
Podróż przez kanały to prawdziwe piekło. Żołnierze muszą walczyć z ciemnością, wilgocią, błotem i szczurami. Są też nękani przez niemieckich patroli. W tej dramatycznej sytuacji powstańcy zaczynają tracić wiarę w zwycięstwo.
W filmie Wajdy nie ma miejsca na bohaterstwo i patos. Reżyser pokazuje, jak naprawdę wyglądała wojna. Jego obraz jest pełen mroku i rozpaczy.
Kanał jest jednym z najważniejszych filmów w historii polskiego kina. Jest to dzieło nowatorskie, które wywarło duży wpływ na rozwój polskiej szkoły filmowej. Film Wajdy został nagrodzony Złotą Palmą na festiwalu w Cannes w 1957 roku.
Postacie
Porucznik Zadra to dowódca oddziału, który próbuje przedostać się do Śródmieścia. Jest to człowiek odważny i zdecydowany, ale jednocześnie pragmatyczny. Zadra wie, że szanse na przeżycie są niewielkie, ale nie poddaje się.
Podchorąży Korab to młody żołnierz, który jest zakochany w łączniczce "Stokrotki". Korab jest idealistą, który wierzy w zwycięstwo powstania.
"Stokrotka" to łączniczka, która jest zakochana w Korabie. Jest to kobieta silna i niezależna, która nie boi się ryzykować.
Inne postacie
- "Krysia" - sanitariuszka, która opiekuje się rannymi żołnierzami.
- "Stary" - żołnierz, który jest doświadczonym weteranem walk.
- "Czarny" - młody żołnierz, który jest pełen energii i entuzjazmu.
Motywy
- Wojna - film opowiada o tragicznych skutkach wojny. Wojna to czas zniszczenia, śmierci i rozpaczy.
- Tragedia - film przedstawia tragiczną historię oddziału powstańców, który zostaje pokonany przez wroga.
- Miłość - w filmie pojawia się motyw miłości. Korab i "Stokrotka" są zakochani w sobie, ale ich miłość nie może się spełnić.
Język filmu
Język filmu jest prosty i dosadny. Reżyser nie używa wyszukanych metafor ani symboli. Wajda chce, aby jego film był jak najbardziej realistyczny.
Świat przedstawiony
Świat przedstawiony w filmie jest mroczny i pełen grozy. Kanały, którymi poruszają się powstańcy, są brudne, klaustrofobiczne i pełne niebezpieczeństw.
Muzyka
Muzyka w filmie jest bardzo ważna. Jest ona mroczna i przejmująca. Muzyka zwiastuje zbliżającą się tragedię.
Odbiór filmu
Film Wajdy został początkowo przyjęty chłodno przez polskich widzów i krytyków. Był on uważany za zbyt realistyczny i pesymistyczny. Dopiero sukces filmu na festiwalu w Cannes sprawił, że został on doceniony w kraju.
Ocena
Kanał to wybitne dzieło polskiego kina. Jest to film nowatorski, który wywarł duży wpływ na rozwój polskiej szkoły filmowej. Film Wajdy jest poruszającym obrazem tragedii Powstania Warszawskiego.
