Eroica (1957)

„Eroica” (1957), wyreżyserowana przez Andrzeja Munka, stanowi wyjątkowe arcydzieło w ramach „szkoły polskiej” kinematografii. Film ten, będący rodzajem rozrachunku z romantyzacją wojennych czasów, wyróżnia się nietypowym podejściem, składającym się z dwóch luźno powiązanych tematycznie nowel.

W pierwszej opowieści, zatytułowanej „Scherzo alla polacca,” Munk przedstawia historię warszawskiego cwaniaka Dzidziusia Górkiewicza (Edward Dziewoński), który, w wyniku przypadkowych zdarzeń, zostaje wplątany w Powstanie Warszawskie. Jego bohaterski czyn zdaje się być nieplanowany, a jednak staje się istotnym elementem dramatycznych wydarzeń. Dzidziuś, zamiast unikać udziału w walce, decyduje się na trudną misję pośrednictwa między powstańcami a stacjonującymi w pobliżu wojskami węgierskimi. Pomimo trudności, nie zrezygnuje z hedonistycznego stylu życia, oddając się winu i flirtom z pewną telefonistką.

Druga część, zatytułowana „Ostinato – lugubre,” przenosi widzów do niemieckiego obozu jenieckiego, gdzie uwięzieni polscy oficerowie czerpią nadzieję z legendarnej opowieści o ucieczce porucznika Zawistowskiego. W rzeczywistości jednak porucznik, w roli ukrywającego się nad sufitem obozowej łaźni schorowanego pułkownika Zawistowskiego (Kazimierz Rudzki), pozostaje w obozie, ukrywając się przed gestapo. Legenda o cudownie ocalałym żołnierzu staje się fundamentem „normalnego” życia więźniów, pomagając im przetrwać trudne chwile. Szczególną uwagę zasługuje postać Turka, stworzona przez Kazimierza Rudzkiego, który w wieku 46 lat zanotował udany debiut filmowy pod okiem Munka.

Film „Eroica” opiera się na prozie Jerzego