Trzeci człowiek / The Third Man (1949)

Film „The Third Man” to fascynujący thriller kryminalny, którego akcja rozgrywa się w zrujnowanym Wiedniu powojennym, podzielonym na cztery strefy okupacyjne. Pod reżyserią Carola Reeda, ukazuje historię Holly’ego Martinsa, amerykańskiego autora kryminałów drugiej kategorii, który przybywa do tego zniszczonego miasta na zaproszenie swojego przyjaciela, Harry’ego Lime’a. Jednakże po przybyciu dostrzega, że Lime nie żyje, a okoliczności jego śmierci owiane są tajemnicą.

Wiedeń, bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej, stanowi unikalne tło dla tej opowieści nasyconej intrygami i niepewnością. Miasto, które stało się areną konfliktu, teraz pełni rolę miejsca, w którym rozgrywa się ta historia, w której Martins postanawia zgłębić okoliczności śmierci swojego przyjaciela. Historia zaczyna się od tragicznej wiadomości o potrąceniu Harry’ego Lime’a przez ciężarówkę. Jednak sprzeczne zeznania świadków sprawiają, że Martins nie jest pewien, czy to było przypadkowe zdarzenie, czy też celowe działanie.

Holly Martins, autor powieści kowbojskich, staje przed wyzwaniem rozwikłania tej zagadki. Jego dusza detektywa popycha go do podjęcia prywatnego śledztwa, a w miarę jak zagłębia się w ciemne zakątki Wiednia, zdaje sobie sprawę, że jest obserwowany. To prowadzi go do jeszcze bardziej skomplikowanych aspektów historii, gdzie każdy ruch może być decydujący.

Orson Welles, w jednej ze swoich najbardziej wybitnych ról, wciela się w postać Harry’ego Lime’a, który okazuje się kluczową postacią w tej historii. Film eksploruje moralne rozterki, ukazując, że Lime postawił się poza społecznym nawiasem, a jego życie to krąg zbrodni bez alternatyw. Kino moralnego niepokoju w pełnej krasie ukazuje nie tylko zbrodnie jednostki, ale także ich społeczne konsekwencje.

W filmie poznajemy także inne postacie, takie jak Baron Kurtz i Popescu, przyjaciele zmarłego Harry’ego. Ich sprzeczne zeznania rzucają dodatkowe światło na tajemnicze okoliczności śmierci. Martins, pełen determinacji, próbuje odkryć prawdę, a w miarę postępującego śledztwa odkrywa niebezpieczny świat, w którym poruszali się Harry Lime i jego wspólnicy.

Wiedeń po wojnie, podzielony na strefy okupacyjne, staje się nie tylko miejscem kryminalnych wydarzeń, ale również metaforą zrujnowanej Europy. Reed mistrzowsko oddaje atmosferę miasta, gdzie cienie przeszłości kryją się w każdym zakamarku. Zdjęcia, pełne kontrastów i gry świateł, dodają filmowi niepowtarzalnego klimatu, tworząc nie tylko opowieść kryminalną, ale także portret społeczeństwa powojennego.

„The Third Man” to nie tylko historia kryminalna, lecz także psychologiczny portret bohatera, który staje się świadkiem mrocznych tajemnic swojego przyjaciela. Reed, zręcznie łącząc elementy kina noir i dramatu psychologicznego, tworzy arcydzieło, które pozostaje w pamięci widza długo po zakończeniu projekcji. Odkrywanie prawdy staje się podróżą przez zniszczone miasto, gdzie każdy krok to ryzyko, a każda decyzja może zmienić losy bohaterów.