Citizenfour (2014)

„Citizenfour,” to intrygujący dokumentalny portret z 2014 roku, którego autorką jest Laura Poitras. Film rzuca światło na niezwykłą historię Edwarda Snowdena, postaci, która wstrząsnęła światem współczesnej polityki. Akcja rozgrywa się w fascynującym Hongkongu, gdzie rozkwita kluczowe spotkanie pomiędzy Poitras a Snowdenem, rzucając światło na najbardziej szokujący skandal polityczny naszych czasów.

To trzecia odsłona trylogii Poitras, nawiązująca do „Mój kraj, mój kraj” oraz „Przysięgi”, skupiająca się na Ameryce po tragedii z 9/11. Początkowo planowano, że film będzie ukazywał nadużycia władzy i łamanie prawa przez amerykańskie agencje bezpieczeństwa narodowego. Prace nad projektem trwały przez lata, aż w styczniu 2013 roku reżyserka otrzymała tajemnicze, zakodowane e-maile od anonimowego nadawcy identyfikującego się jako „Citizen Four”. W tych elektronicznych komunikatach informowano o posiadaniu dowodów na rozległe, nielegalne podsłuchy prowadzone przez Agencję Bezpieczeństwa Narodowego (NSA) we współpracy z zagranicznymi służbami.

Po pięciu intensywnych miesiącach przygotowań, Poitras wraz z dziennikarzami z „Guardiana”, Glennem Greenwaldem i Ewenem MacAskilllem, wyrusza do Hongkongu. Tam, w tajemniczym azjatyckim mieście, rejestracja niezwykłych rozmów z mężczyzną, który wkrótce stanie się ikoną whistleblowingu – Edwardem Snowdenem, staje się kluczowym elementem filmu. Obraz nie tylko utrwala te kluczowe chwile i atmosferę hotelowego pokoju, gdzie rozegrały się niezwykłe wydarzenia, ale również eksponuje skutki rewelacji Snowdenu i reakcje społeczeństw na całym świecie.

W filmie jeden z prawników zauważa, że dzisiejsza wolność ściśle wiąże się z ochroną prywatności, która stanowi ostatnią linię obrony autonomii w globalnym społeczeństwie. „Citizenfour” stawia podstawowe pytania o gotowość do życia w społeczeństwie pod permanentną kontrolą, gdzie granice prywatności zacierają się. Czy zaakceptujemy utratę prywatności, czy też podejmiemy walkę o jej zachowanie?

Thriller dokumentalny, choć nasycony pesymizmem, rzuca światło na nieoczekiwane podobieństwo do wizji świata przedstawionej przez George’a Orwella. Widzowie zostają skonfrontowani z pytaniem, czy zgadzają się na życie w społeczeństwie, gdzie każdy ruch jest monitorowany, a prywatność staje się luksusem z przeszłości. „Citizenfour” staje się nie tylko relacją z wydarzeń, ale również bodźcem do refleksji nad współczesnym społeczeństwem, jego wartościami i koncepcją wolności.