Jeżeli …. / If…. (1968)

Jeżeli… (1968) to brytyjski dramat filmowy w reżyserii Lindsaya Andersona, który zdobył Złotą Palmę na 22. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes. Film opowiada o Micku Travisie, uczniu prestiżowej szkoły z internatem, który postanawia się zbuntować przeciwko panującym w niej porządkom.

Akcja filmu rozgrywa się w latach 60. XX wieku w Anglii. College House, do którego wraca Mick, to typowa brytyjska szkoła z internatem. Panuje w niej ścisły podział hierarchiczny, w którym uczniowie znajdujący się na niższych szczeblach są poddawani brutalnemu traktowaniu. Mick, który jest inteligentny i buntowniczy, nie może znieść tego stanu rzeczy.

Mick staje na czele grupy uczniów, którzy postanawiają zmienić sytuację w szkole. Do ich grona należą: Johnny (David Wood), który jest zdolnym studentem, ale pozbawionym ambicji; Wallace (Richard Warwick), który jest silnym i bezwzględnym chłopakiem; oraz Peter (David Sherwin), który jest intelektualistą i marzyłby o uwolnieniu się z ograniczeń szkoły.

Mick i jego zwolennicy organizują szereg akcji protestacyjnych, które stopniowo przybierają coraz bardziej radykalny charakter. W końcu dochodzi do otwartego buntu, w wyniku którego szkoła zostaje zniszczona.

Motyw buntu

Jeżeli… to film o buncie przeciwko autorytarnej władzy. Mick Travis jest symbolem młodzieńczej rebelii, która nie godzi się na zastany porządek. Jego bunt jest inspirowany wydarzeniami z maja 1968 roku, kiedy to studenci na całym świecie protestowali przeciwko wojnie w Wietnamie i represjom społecznym.

Motyw przemocy

Jeżeli… to film o przemocy, która jest nieodłącznym elementem buntu. Mick i jego zwolennicy nie wahają się używać przemocy, aby osiągnąć swoje cele. Ich działania są często brutalne i krwawe.

Motyw edukacji

Jeżeli… to także film o edukacji. Mick Travis jest przykładem ucznia, który nie może się odnaleźć w tradycyjnym systemie edukacji. Szkoła nie daje mu niczego, co mogłoby go rozwijać i przygotowywać do dorosłego życia.

Motyw totalitaryzmu

Jeżeli… można interpretować jako metaforę totalitaryzmu. Szkoła jest symbolem państwa, które rządzi przy pomocy przemocy i zastraszania. Mick Travis jest symbolem jednostki, która sprzeciwia się tyranii.

Ocena filmu

Jeżeli… to jeden z najważniejszych filmów brytyjskiej Nowej Fali. Film został doceniony przez krytyków za swoją oryginalność, nowatorską formę i poruszającą tematykę. Obraz Andersona jest nadal aktualny i poruszający, a jego przesłanie jest wciąż aktualne.

Filmowe środki wyrazu

Jeżeli… jest filmem o bardzo wyrazistym stylu. Anderson wykorzystuje różne środki wyrazu, aby podkreślić dramatyzm akcji i wymowę filmu.

• Kadrowanie i montaż: Anderson często stosuje szerokie ujęcia, aby podkreślić pustkę i skostnienie szkoły. Montaż jest dynamiczny i często operuje na kontrastach, aby wzbudzić emocje widza.
• Światło i kolor: Anderson wykorzystuje kontrasty światła i cienia, aby stworzyć nastrój grozy i niepokoju. Kolory są często nasycone i wyraziste, aby podkreślić dramatyzm scen.
• Muzyka: Muzyka w Jeżeli… jest bardzo dynamiczna i ekspresyjna. Często wykorzystywane są chóry i orkiestry, aby podkreślić podniosłość i patos scen.

Podsumowanie

Jeżeli… to film, który porusza ważne i aktualne tematy. Obraz Andersona jest dziełem oryginalnym i nowatorskim, które zasługuje na uwagę.