400 batów / Les quatre cents coups (1959)

Filmowy tytuł: „400 uderzeń” (Les quatre cents coups, 1959)
Reżyser: François Truffaut

Opis:

W tętniącym życiem Paryżu rozwija się historia trzynastoletniego Antoine’a Doinela (Jean-Pierre Léaud), chłopca poszukującego zrozumienia w otoczeniu, które zdaje się go nie dostrzegać. François Truffaut, wybitny przedstawiciel francuskiej nowej fali, debiutuje pełnometrażowym filmem, „400 uderzeń”, który stanowi inaugurację pięcioczęściowego cyklu, przedstawiającego losy młodego protagonity.

Antoine, pragnący wolności nad morskim horyzontem, boryka się z trudnościami w relacjach rodzinnych. Jego związek z rodzicami, gdzie ojczym dominuje, a matka pozostaje obojętna, jest pełen napięć. Ojciec, pochłonięty pasją do samochodów, znajduje mało czasu dla syna, a matka nie potrafi skierować ku niemu uwagi. W szkole również nie czuje się komfortowo, a konflikty z dorosłymi są nieuniknione. To wszystko skłania Antoine’a do marzenia o wolności, o wyprawie w stronę fal morskiego brzegu.

Film, zdobywca Złotej Palmy w Cannes i nominowany do Oscara za scenariusz, prezentuje Antoine’a jako alter ego samego reżysera. Chłopak mieszka w skromnym mieszkaniu na przedmieściach Paryża z matką (Claire Maurier) i ojczymem (Albert Remy). Atmosfera domu duszna i nieprzyjemna negatywnie wpływa na chłopca, podobnie jak szkoła, gdzie surowy nauczyciel stosuje represyjne metody wychowania.

Buntowniczy Antoine decyduje się na wagary szkolne razem z przyjacielem Rene Bigeyem (Patrick Auffay), co niesie za sobą surowe konsekwencje. Wędrując ulicami Paryża, Antoine nawet spotyka swoją matkę, która choć zauważa go, nie zdradza obecności ojczymowi. Chłopak, zorientowany, że nie ma już powrotu do domu, pisze poruszający list pożegnalny do rodziców, rozpoczynając nieznane życie na własną rękę.

Po pewnym czasie matka, niepokojąc się brakiem wieści od syna, postanawia go odnaleźć. W tym momencie Antoine doświadcza zmiany w postawie matki, gdy ta zaczyna okazywać mu więcej ciepła i zainteresowania. W ramach próby naprawienia zaniedbań rodziców, obiecuje mu nagrodę pieniężną za dobrą ocenę z wypracowania. Rodzinne momenty szczęścia przerywa jednak oskarżenie o plagiat ze strony nauczyciela francuskiego, co kieruje Antoine’a do szkolnego dyrektora.

Chłopak, zdeterminowany i niechętny powrotowi do domu z obawy przed ojczymem, decyduje się zrealizować swoje marzenie o dotarciu nad morze. Aby zdobyć środki na podróż, rzuca się w ryzykowną próbę kradzieży maszyny do pisania z biura ojczyma. Gdy plan zawodzi, a nikt nie chce zakupić skradzionego sprzętu, Antoine decyduje się go zwrócić. Jednak zanim to zrobi, zostaje złapany i skierowany do Ośrodka Obserwacyjnego dla Nieletnich Przestępców.

„400 uderzeń” to film, który nie tylko rzuca spojrzenie na trudne dzieciństwo Antoine’a Doinela, ale także stanowi subtelny komentarz Truffauta na temat społeczeństwa i relacji rodzinnych we Francji lat 50. XX wieku. Obraz ten utrzymuje widza w napięciu, ukazując emocjonalną podróż chłopca, który próbuje odnaleźć swoje miejsce w świecie, niezrozumiany i zraniony przez dorosłych oraz rówieśników. „400 uderzeń” to arcydzieło francuskiego kina, pozostawiające trwałe wrażenie i skłaniające do refleksji nad kondycją ludzką.