Underground (1995)

Underground (1995) to jugosłowiański komediodramat w reżyserii Emira Kusturicy, na podstawie powieści Dušana Kovačevicia. Film opowiada o losach grupy ludzi, którzy w czasie II wojny światowej chronią się przed niemieckimi nalotami w podziemiach Belgradu. Marko, ich przywódca, wykorzystuje sytuację do własnych celów i utrzymuje mieszkańców piwnicy w przekonaniu o trwającej wojnie, nawet po jej zakończeniu.

Akcja filmu rozpoczyna się w 1941 roku, kiedy Niemcy bombardują Belgrad. Marko, sprytny i ambitny młodzieniec, wciąga swojego przyjaciela Blacky’ego w działalność partyzancką. Obaj mężczyźni stają się szybko cenionymi członkami ruchu oporu.

Wkrótce jednak Marko zaczyna interesować się bardziej pieniędzmi niż walką o wolność. Wykorzystując wojenny chaos, wciąga Blacky’ego w nielegalny handel bronią i złotem. W piwnicy, którą wynajmuje dla partyzantów, ukrywa grupę uchodźców, których wykorzystuje do produkcji broni i innych artykułów.

Po zakończeniu wojny Marko nadal utrzymuje mieszkańców piwnicy w nieświadomości. Mówi im, że wojna wciąż trwa i że muszą nadal produkować broń dla partyzantów. Przez następne piętnaście lat ludzie ci żyją w podziemiu, nie wiedząc, że świat na powierzchni zmienił się diametralnie.

W 1961 roku prawda wychodzi na jaw. Podczas wesela Marko, jego kochanka Natalija, pijana, wyznaje Blacky’emu, że jej mąż okłamuje ludzi. Blacky jest wściekły i rozczarowany. Rozwiązuje grupę partyzantów i opuszcza piwnicę.

Trzydzieści lat później Jugosławia pogrąża się w wojnie domowej. Blacky, który teraz jest dowódcą oddziału komandosów, uczestniczy w najkrwawszych walkach. Doświadcza niewyobrażalnych okrucieństw, które doprowadzają go do załamania nerwowego.

W 1991 roku Blacky powraca do piwnicy. Chce znaleźć tam schronienie przed wojną. Jednak ludzie, którzy tam mieszkają, są już inni. Są sfrustrowani i zgorzkniali. Nie wierzą w nic i nikogo.

Underground to film wielowątkowy, który opowiada o wielu aspektach historii Jugosławii. Jest to historia o wojnie, kłamstwie, zdradzie i rozpadzie państwa. Jest to również historia o ludzkiej naturze, o tym, jak łatwo można zniewolić człowieka i jak trudno odzyskać wolność.

Film Kusturicy został nagrodzony Złotą Palmą na festiwalu w Cannes. Jest to jedno z najważniejszych dzieł w historii jugosłowiańskiego kina.

Oto kilka dodatkowych informacji o filmie:

• Film został nakręcony w trzech wersjach językowych: serbskiej, chorwackiej i bośniackiej.
• W filmie wystąpiła czołówka jugosłowiańskich aktorów, w tym Miki Manojlović, Lazar Ristovski, Mirjana Joković i Branko Đurić.
• Film był kręcony w różnych miejscach w Jugosławii, w tym w Belgradzie, Sarajewie i Mostarze.

**Film Underground jest to dzieło ostre i kontrowersyjne. Kusturica nie boi się pokazywać ciemnej strony ludzkiej natury. Film jest to jednak również dzieło piękne i poruszające. To opowieść o tym, jak wojna niszczy ludzi i państwa.